ཉེ་སྔོན་བཞུགས་སྒར་དྷ་རམ་ས་ལར་ཚོགས་པའི་སྐབས་བཅུ་གཅིག་པའི་མི་རིགས་ཁག་གི་ན་གཞོན་དབུ་འཁྲིད་ཀྱི་ཟབ་སྦྱོང་ཚོགས་འདུའི་ཐོག ཁ་ན་ཌའི་མཛངས་མ་ཨི་ནཱ་སི་ཊཱ་ཞི་ལིན་ (Anastasia Lin )ལགས་བསླེབས་ཡོད་པ་དང་སྟབས་བསྟུན། འདི་གའི་གསར་ཁང་ནས་མོ་རང་རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་བརྩོན་ལེན་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་ད་ལྟའི་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་ཐད་ཤེས་རྟོགས་ཅི་ཙམ་ཡོད་མེད་དང་། མ་འོངས་པར་བོད་དོན་ཐད་ཕྱག་ལས་ག་རེ་གནང་འཆར་ཡོད་མེད་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ལ་བཅར་འདྲི་བྱས་ཡོད།
![IMG_1106]()
དྲི་བ། ཁྱེད་རང་ད་ལན་དྷ་རམ་ས་ལར་ཡོང་དོན་ག་རེ་ཡིན་ནམ།
ལན། ང་འདིར་ཡོང་དོན་ནི་༧གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་མཇལ་ཁ་ཞུ་རྒྱུ་དང་། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཚོར་སྡུག་སྦྱོང་མནར་གཅོད་གཏོང་བཞིན་པ་དང་། གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་ལ་བཙན་གནོན་གཏོང་གི་ཡོད་པའི་སྐོར་གླེང་སློང་བྱེད་པའི་འདུ་འཛོམས་ཤིག་འདིར་ཚོགས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། ང་རང་འདུ་འཛོམས་ནང་མཉམ་ཞུགས་བྱེད་དུ་ཡོང་བ་ཡིན།
དྲི་བ། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་གནོན་ཤུགས་འོག་ད་ལན་གྱི་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་གདན་འདྲེན་ཞུས་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ལས་འགུལ་བ་གསུམ་ལ་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་ཐོངས་མཆན་སྤྲད་ཡོད་པ་མ་རེད། ཁྱེད་རང་འདིར་ཡོང་བར་གནོན་ཤུགས་དང་དཀའ་ངལ་དེ་འདྲ་འཕྲད་སོང་ངམ། ཚོགས་ཞུགས་པ་གསུམ་ལ་ཐོངས་མཆན་མ་སྤྲད་པ་དེར་ཁྱེད་རང་ལ་བསམ་ཚུལ་ག་རེ་ཡོད།
ལན། ང་ལ་དཀའ་ངལ་ཅི་འཕྲད་མ་སོང་། ང་འདིར་མ་ཡོང་གོང་དུ་དེའི་སྐོར་ནས་ཅི་ཡང་ཤེས་ཀྱི་མེད་ལ། དམིགས་བསལ་གྱིས་རྒྱ་གར་ནི་དམངས་གཙོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཆེ་ཤོས་དེ་ཡིན་པ་དང་། རྒྱ་གར་ནང་ཆོས་ལུགས་དང་སྐད་རིགས་མི་འདྲ་བ་ཧ་ཅང་མང་པོ་ཞིག་དར་ཞིང་འཆམ་མཐུན་ངང་གནས་ཡོད་པ་དེར་ང་རང་ཧང་སང་བྱུང་། མ་འོངས་པར་རྒྱ་ནག་ནང་སྐད་རིགས་མི་འདྲ་བ་དང་རིག་གཞུང་མི་འདྲ་བ་མང་པོ་འཆམ་མཐུན་གྱིས་གནས་དགོས་ན། རྒྱ་གར་ནི་མ་འོངས་རྒྱ་ནག་གི་མིག་དཔེ་རླབས་ཆེན་ཞིག་རེད་བསམ་གྱི་འདུག གལ་སྲིད་དེ་ལྟར་མ་བྱུང་བ་ཡིན་ནའང་རྒྱ་གར་ནང་ཆེས་མ་མཐའ་ཡང་མ་འོངས་པར་དེ་ཚོ་ཐག་གཅོད་བྱེད་པའི་ཐོབ་ཐང་ཡོད་པ་དེ་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ད་ལན་འདིར་ཡོང་སྟེ་རེ་བ་ཞིག་དང་ལྷན་དུ་ང་རང་གི་མིག་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱུང་། མི་གསུམ་ལ་ཆོངས་མཆན་མ་སྤྲད་པའི་སྐོར་གྱི་གནས་ཚུལ་དེ་ཞིབ་ཕྲ་ཤེས་མ་སོང་ཡང་། གོ་ཐོས་སུ་གནས་ཚུལ་དེ་རྙོག་འཛིང་ཅན་ཞིག་ཡིན་སྟབས། ངས་གནད་དོན་དེའི་ཐད་ཅི་ཡང་བཤད་ཐུབ་ཀྱི་མི་འདུག
དྲི་བ། ཁྱེད་རང་ཐོག་དང་པོར་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ལྟེ་གནས་དྷ་རམ་ས་ལར་བསླེབས་དུས་ཚོར་སྣང་ག་འདྲ་བྱུང་།
ལན། ང་རང་ཆུང་དུས་ནས་བོད་ལ་འགྲོ་འདོད་ཞེ་དྲགས་ཡོད་པས་སི་ཁྲོན་གྱི་བོད་ཁུལ་དུ་ཐེངས་གཅིག་འགྲོ་མྱོང་ཡོད་པ་མ་ཟད། ང་ཆུང་ཆུང་ཡིན་སྐབས་ནས་ནང་ཆོས་དང་ནང་པ་ཚོར་དགའ་སྣང་ཆེན་པོ་ཡོད་སྟབས། བོད་ལ་ཐེངས་གཅིག་ཕྱིན་པ་དེས་ང་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ཐེབས་ཏེ། སྔར་ལས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ལ་དགའ་བོ་ཡོད་པ་ཞིག་ཆགས་སོང་། སྐབས་དེར་ང་ལྷ་སར་སོང་སྟེ་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་བཙུན་མ་ཞིག་བྱེད་འདོད་བྱུང་། ཡིན་ནའང་། ངའི་ཨ་མ་ལགས་ཀྱིས་ང་བཙུན་མ་བྱེད་པར་མོས་མཐུན་བྱས་མ་སོང་། དེ་ནས་ངས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་དཔེ་ཆ་མང་པོ་ཉོས་ཏེ་ལྟ་ཀློག་བྱས་ཀྱང་དཔེ་ཆ་དེ་ཚོ་གོ་ཧ་ཅང་ཁག་པོ་འདུག བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་དེ་ཆོས་ལུགས་གཞན་གྱི་རིག་པའི་གཞུང་དང་མི་འདྲ་བར་གོ་ཁག་པོ་འདུག གང་ཡིན་ཟེར་ན་གཞུང་ལུགས་ཧ་ཅང་རྒྱ་ཆེན་པོ་རེད་འདུག གང་ལྟར་ངས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ལ་བཅངས་བའི་རྨི་ལམ་དེ་སྟོང་པར་གྱུར་སོང་།
ང་ཁ་ན་ཌར་བསླེབས་རྗེས་དེར་བོད་པ་མང་པོ་ཡོད་པ་དང་། ང་ལ་བོད་རིགས་གྲོགས་པོའང་མང་པོ་ཡོད། དཔེར་ན། ང་ཚོ་ཁ་ན་ཌའི་བློན་ཆེན་ཇཱ་སོན་ཁིན་ནི་ལགས་ཀྱི་བློ་འདོན་ཁང་དུ་བསྟན་འཛིན་ཁང་གསར་ཟེར་བ་ཞིག་ཡོད་པ་དང་། ཁོ་རང་བོད་པ་རེད། དེ་སྔོན་ངས་བློན་ཆེན་ཁོང་གི་ལས་ཁུངས་ནང་ཆོས་ལུགས་རང་དབང་སྐོར་ལ་དུས་ཡུན་གང་འཚམ་ཞིག་རིང་ལས་ཀ་བྱས་པ་ཡིན། ལས་ཀ་དེའི་ཁྲོད་ནས་གློ་བུར་གྱི་སྐུལ་མ་ཆེན་པོ་ཞིག་གིས་དྷ་རམ་ས་ལར་ཡོང་འདོད་ཆེན་པོ་བྱུང་། ད་ལན་ངའི་རྨི་ལམ་མངོན་འགྱུར་བྱུང་བ་རེད།
དྲི་བ། ཁྱེད་རང་གིས་བོད་ཆས་ཆ་ཚང་ཞིག་གྱོན་བསྡད་ཡོད་པའི་འདྲ་པར་ཁག་ཅིག་སྤྱི་ཚོགས་འཕྲིན་ལམ་ཁག་ཏུ་མཐོང་རྒྱུ་འདུག་ལ། མི་མང་པོས་ཁྱེད་རང་བོད་རིགས་བུ་མོ་ཞིག་དང་འདྲ་པོ་ཡོད་སྐོར་ཡང་རྗོད་ཀྱི་འདུག བོད་ཆས་གྱོན་ན་ག་འདྲ་འདུག
ལན། བོད་ཆས་སྙིང་རྗེ་བོ་ཞེ་དྲགས་འདུག་སྟེ་ལྗིད་ཁོག་ཚ་བོ་དང་མཐུག་པོ་ཞེ་དྲགས་འདུག ངས་ཁྱེད་རང་གིས་གྱོན་ཡོད་པའི་ཕྱུ་པ་སྲབ་སྲབ་དེ་འདྲ་པོ་ཞིག་བཟོ་དགོས་བསམ་སོང་སྟེ་ཡོང་མ་སོང་། ཁྱེད་རང་གི་དེ་དཔེ་སྙིང་རྗེ་པོ་འདུག
དྲི་བ། ཁྱེད་རང་ཐོག་མར་བོད་དང་། བོད་དོན་ལ་འབྲེལ་བ་ཇི་ལྟར་ཆགས་སོང་།
ལན། ང་རང་རྒྱ་ནག་ཏུ་ཡོད་སྐབས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ལ་དགའ་པོ་ཡོད་པ་ཙམ་མ་གཏོགས་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་གནད་དོན་དང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་རིག་གཞུང་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ལ་ཅི་ཡང་ཤེས་ཀྱི་མེད། ང་རྒྱ་ནག་ནང་ཡོད་དུས་རྒྱ་ནག་གི་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ནས་ཆོས་འཁོར་རྩ་རླུང་སྒོམ་སྒྲུབ་པ་ཚོར་ཆོས་ལུགས་ཐལ་དྲག་རིང་ལུགས་པ་ཞེས་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། ཁོང་ཚོའི་སྐོར་ནས་གནས་ཚུལ་སྡུག་ཅག་མང་པོ་སྤེལ་སོང་། ང་རྒྱ་ནག་ནང་ཡོད་སྐབས་གནས་ཚུལ་དེ་ཚོར་ཡིད་ཆེས་བྱས་བསྡད་པ་ཡིན། ཕྱིས་སུ་ང་ཁ་ན་ཌར་བསླེབས་རྗེས་ཨ་མ་ལགས་ཀྱིས་ངའི་བློ་སྒོ་འབྱེད་པའི་ཆེད་དུ་ཆོས་འཁོར་རྩ་རླུང་སྐོར་ནས་དེབ་ཆུང་ཞིག་སྤྲད་བྱུང་། སྐབས་དེར་ངས་ཁོང་ཚོ་ནང་ཆོས་ཉམས་ལེན་པ་ཞིག་སྟེ། བདེན་པ་དང་བྱམས་སྙིང་རྗེ་ལ་ཡིད་ཆེས་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་གཞི་ནས་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་ཞིང་། མ་འགྲིག་པ་གང་ཡང་མཐོང་མ་སོང་། དེབ་དེ་ཀློག་སྐབས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ནས་བསྒྲགས་པའི་གནས་ཚུལ་དང་ཆོས་འཁོར་རྩ་རླུང་སྒོམ་སྒྲུབ་པའི་དོན་དངོས་གཉིས་ཀྱི་བར་ཧེ་བག་དེ་འདྲ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་མཐོང་དུས་ང་རང་དངོས་གནས་ཧང་སང་བྱུང་།
རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ནས་ཆོས་འཁོར་རྩ་རླུང་སྒོམ་སྒྲུབ་པ་ཚོས་མི་གསོད་པ་དང་རང་ཉིད་མེར་བསྒྲོན་ཏེ་ཐལ་དྲག་པའི་བྱ་སྤྱོད་ལ་བརྟེན་ནས་ངོ་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་གྱི་ཡོད་སྐོར་བསྒྲགས་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་། ངས་བཀླགས་པའི་དེབ་དེའི་ནང་ཆོས་འཁོར་རྩ་རླུང་ནི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་དང་ཡི་ཤུ་ཆོས་ལུགས་ལྟ་བུའི་ཧ་ཅང་ཞི་བདེ་ལྡན་པ་ཞིག་རེད། དེ་ནས་ངས་བོད་ཚུད་པའི་རྒྱ་ནག་ནང་གི་གནོད་སྐྱོན་ཕོག་པའི་རྩོམ་པ་པོ་དང་གནམ་སྡེ་སྒོ་མོ་ཆེའི་ཐང་ཆེན་གྱི་དོན་རྐྱེན་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ནས་དེབ་མང་པོ་བཀླགས་རྗེས། གཞི་ནས་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་དེ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བ་དང་། ངས་དབྱིན་ཡིག་གི་ཐོག་ནས་བོད་དོན་སྐོར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཧ་ཅང་གནད་འགངས་ཆེན་པོ་ཞིག་བཀླགས་པ་ཡིན། དེ་ནི་ངས་ཇི་ལྟར་བོད་དོན་སྐོར་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བའི་བརྒྱུད་རིམ་ཞིག་རེད།
དྲི་བ། རྒྱ་གཞུང་གི་བཙན་གནོན་འོག་བོད་དང་ཡུ་གུར་མི་རིགས་སོགས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཚོར་དཀའ་ངལ་མང་པོ་འཕྲད་ཀྱི་ཡོད་པ་ཤེས་གསལ་ལྟར། ཁྱེད་རང་གིས་ད་ལྟའི་བོད་ནང་གི་དཀའ་ངལ་ཆེ་ཤོས་དེ་ག་རེ་རེད་བསམ་གྱི་ཡོད།
ལན། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཚོར་བཙན་གནོན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པའི་ཁྲོད་ནས་ས་ཆའི་གནད་དོན་དེ་གཅིག་རེད། ང་རང་གི་ལྟ་ཚུལ་ཡིན་ན། གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་དང་རིག་གཞུང་། སྐད་ཡིག་བཅས་ཀྱི་ཐོག་གནོད་སྐྱོན་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་དེ་ཚབས་ཆེ་ཤོས་རེད་བསམ་གྱི་འདུག རིག་གཞུང་ལྟ་བུ་ཡིན་ན་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་གི་ཡར་སྔོན་ནས་དར་ཡོང་བ་ཞིག་རེད། ངས་སྔོན་ཆད་ནས་གནད་དོན་དེར་སེམས་འཚབ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ལ། གནོད་སྐྱོན་ཚབས་ཆེ་ཤོས་ཤིག་རེད་བསམ་གྱི་ཡོད། ཡིན་ནའང་། ང་རང་ཧ་ཅང་དགའ་བོ་བྱུང་བ་ཞིག་ལ་དྷ་རམ་ས་ལ་ནི་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་སའི་ལྷ་ཡུལ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་རེད་འདུག
ད་ལན་ངས་རྒྱ་ནག་ནས་ཡོང་བའི་བོད་པ་ཚོའི་ལོ་རྒྱུས་མང་པོ་གོ་བྱུང་ལ། ཁོ་ཚོས་སོ་སོ་སློབ་ཆུང་དུ་ཡོད་སྐབས་ཀྱི་དད་མོས་གནང་ཕྱོགས་སོགས་བརྗོད་སྐབས་ང་རང་ཧང་སང་བྱུང་། དངོས་གནས་གནས་ཚུལ་དེ་ཚོ་གོ་ཐོས་བྱུང་རྒྱུ་ཧ་ཅང་ཁག་པོ་ཡོད་པ་རེད་ལ། ངས་དེ་ཚོ་གསལ་པོ་ཤེས་ཚོར་ཐུབ་ཀྱི་འདུག གང་ཡིན་ཟེར་ན། ང་རང་ཆོས་འཁོར་རྩ་རླུང་ཉམས་ལེན་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། ཆོས་འཁོར་རྩ་རླུང་སྒོམ་སྒྲུབ་པ་རྣམས་ལའང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བཙན་གནོན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་གཞུང་གིས་ཆོས་འཁོར་རྩ་རླུང་སྒོམ་སྒྲུབ་པ་ཚོའི་ནང་བསམ་བློར་མནར་གཅོད་གཏོང་བཞིན་པ་དེ་ཧ་ཅང་བཟོད་དཀའ་བ་ཞིག་རེད། ཕྱི་ལུས་པོའི་མནར་གཅོད་དེ་དེ་ཙམ་གྱིས་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་མ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཆོས་འཁོར་རྩ་རླུང་སྒོམ་སྒྲུབ་པའི་དད་མོས་ལ་བཙན་གནོན་གྱིས་ཆེ་མཐོང་ཡོད་ཚད་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པ་དེ་ཧ་ཅང་བཟོད་དཀའ་བ་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད།
ངས་བལྟས་ན་ད་ལྟ་བོད་ནང་གི་འགལ་བ་ཆེ་ཤོས་དེ་རྒྱ་མི་རིགས་ཀྱང་བཤད་མ་དགོས་པ་རེད་དེ། རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པས་བོད་མི་ཚོར་དངོས་གནས་ག་རེ་དགོས་ཀྱི་ཡོད་མེད་ཤེས་ཀྱི་མེད་པ་དེ་རེད། བོད་མི་ཚོས་སོ་སོའི་རིག་གཞུང་དང་སྐད་ཡིག་གཅེས་འཛིན་བྱས་ཏེ། རང་ཉིད་ཀྱི་འདོད་པ་ལྟར་འཚོ་གནས་བྱེད་འདོད་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་། རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པས་དེ་ཚོ་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པ་འདྲ། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་གྱི་ཡང་སྲིད་སྟངས་འཛིན་བྱེད་པའི་ཐབས་ཤེས་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། དམར་ཤོག་གི་གཞུང་ཞིག་གིས་བླ་སྤྲུལ་གྱི་ཡང་སྲིད་སྟངས་འཛིན་བྱེད་པ་དེ་དངོས་གནས་དགོད་བྲོ་བ་ཞིག་རེད། དྲག་ཤུགས་ལ་བརྟེན་ནས་མིའི་རིགས་ཀྱི་དད་མོས་ལ་སྟངས་འཛིན་བྱེད་པ་དེ་དཀའ་ངལ་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཡིན་སྟབས། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མི་ཚོའི་ཐོག་ལ་དྲག་ཤུགས་བཀོལ་ནས་༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་མཆོག་ལ་ཞུས་པའི་དད་གུས་བཀོག་འགོག་བྱེད་བཞིན་པ་དེ་བོད་མིའི་སེམས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག བོད་རིགས་བྱིས་པ་ཞིག་གིས་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ལ་མཆོད་འབུལ་བྱེད་སྐབས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བྱེད་དུ་མ་བཅུག་པ་རེད་ཟེར་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཤིག་ངས་གོ་བྱུང་། བྱ་སྤྱོད་དེ་འགལ་བ་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཞིག་དང་། ཆོས་ལུགས་ལ་བཙན་གནོན་གཏོང་བའི་བྱ་སྤྱོད་ཚབས་ཆེན་ཞིག་རེད་བསམ་གྱི་འདུག
དྲི་བ། མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་ཞི་ཅིན་ཕིན་གྱི་སྣེ་ཁྲིད་འོག་རྒྱ་ནག་ནང་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་ཞིག་འགྲོ་ཐུབ་པའི་རེ་བ་རྒྱག་གི་ཡོད་པ་རེད། ཁྱེད་རང་གི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་ནང་བཟང་ངན་གྱི་འགྱུར་བ་ག་འདྲ་ཞིག་འགྲོ་ཡི་ཡོད་པ་མཐོང་གི་འདུག
ལན། རྒྱ་ནག་ནང་འགྱུར་བ་གཏོང་བའི་ཐོབ་ཐང་དེ་མི་གཅིག་ལ་དབང་བ་ཞིག་མ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག རྒྱ་ནག་ནི་མི་གྲངས་དུང་ཕྱུར་ ༡.༧ ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་ནའང་། གནད་དོན་ཆེ་ཤོས་དེ་ང་རང་ནང་བཞིན་མི་ཚང་མ་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་ཀླད་པར་བཅོས་ལྷད་གཏོང་བའི་སྲིད་བྱུས་འོག་འཚར་ལོངས་བྱུང་གི་ཡོད་སྟབས། ཁོང་ཚོས་བོད་ནང་ག་རེ་བྱུང་གི་ཡོད་མེད་སོགས་ཅི་ཡང་ཤེས་ཀྱི་མེད་ལ། བོད་རིགས་སྤུན་ཟླ་ཚོར་དངོས་གནས་གནད་དོན་ག་རེ་ལྷག་གི་ཡོད་མེད་གོ་ཐོས་བྱུང་རྒྱུ་ཧ་ཅང་ཁག་པོ་རེད། དེ་འདྲའི་མི་མཐུན་པ་དང་ཁེངས་རློམ་ཆེན་པོའི་བྱ་སྤྱོད་དེ་ནི་གནད་དོན་ཆེ་ཤོས་ཤིག་དང་། རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་གཞུང་གིས་མི་མང་ཁ་བྲལ་དུ་གཏོང་བའི་ཐབས་ཇུས་ཤིག་རེད། ངས་བལྟས་ན་དབང་ཤུགས་ལྡན་པ་དེ་མི་སུ་ཡིན་མིན་ལ་མ་ལྟོས་པར་དེ་འདྲའི་གནས་བབ་འོག་འབྲེལ་ལམ་ཞིག་ཡོང་ཐབས་ཡོད་པ་མ་རེད།
དྲི་བ། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཁྱེད་རང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ལོའི་འཛམ་གླིང་མཛངས་མའི་འགྲན་སྡུར་ནང་ཞུགས་པར་ཐོངས་མཆན་མ་སྤྲད་པ་དེར་ཁྱེད་ཀྱིས་ངོས་འཛིན་ག་འདྲ་གནང་གི་ཡོད།
ལན། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ང་ལ་ཐོངས་མཆན་མ་སྤྲད་པའི་ཕྱི་ཉིན་དེར་ངས་གནམ་ཐང་དུ་གསར་འགོད་ལྷན་ཚོགས་ཤིག་བསྡུས་ཏེ། རྒྱ་གཞུང་གིས་ཕྱི་ལོ ༢༠༢༢ ལོའི་དགུན་དུས་ཀྱི་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་གོ་སྒྲིག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། འགྲན་ཚོགས་དེ་མགྱོགས་པོར་བསླེབ་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། འགྲན་ཚོགས་དེའི་ནང་རྒྱ་ནག་ནང་གི་བོད་དང་ཡུ་གུར་སོགས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་དང་། ཆོས་འཁོར་རྩ་རླུང་སྒོམ་སྒྲུབ་པ་ཚོ་ག་འདྲ་ཆགས་ཀྱི་རེད་ཅེས་འཕྲལ་གྱི་དྲི་བ་ཞིག་བཏང་བ་ཡིན། གལ་སྲིད་རྒྱ་ནག་གཞུང་དང་ལྟ་བ་ལངས་ཕྱོགས་ཐ་དད་ཡིན་པ་ཚོ་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྩེད་འགྲན་ལས་ལོགས་སུ་ཕུད་པ་ཡིན་ན། རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྩེད་འགྲན་དེ་གོ་སྒྲིག་བྱེད་པའི་ཐོབ་ཐང་ཡོད་པ་མ་རེད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ང་ལ་ཐོངས་མཆན་མ་སྤྲད་པ་དེ་ང་ལ་ཞེད་པ་མ་རེད། ང་ཚོས་གནས་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་མང་པོ་ཞིག་འཁུར་ཡོང་སྟེ། རྒྱ་ནག་མི་མང་ལ་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་རུ་ག་རེ་བྱུང་གི་ཡོད་མེད་ཤེས་སུ་འཇུག་ངེས་རེད་བསམ་ནས་དེ་ལ་ཞེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད།
དྲི་བ། ཁྱེད་རང་ལོ་ན་ ༡༣ ཐོག་ཨ་མ་ལགས་ཀྱིས་ཁྲིད་དེ་ཁ་ན་ཌར་ཕྱིན་ཞིང་། ད་ལྟ་རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་འཐབ་རྩོད་པ་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ང་ཚོ་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བའི་གཞོན་སྐྱེས་མང་པོ་ཞིག་ཀྱང་ཁྱེད་རང་ལྟར་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་ནང་འཚར་ལོངས་བྱུང་ཞིང་དེང་དུས་ཀྱི་སློབ་གསོ་ཐོབ་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ཕྱིའི་ལུང་པར་འཚར་ལོངས་བྱུང་བའི་གཞོན་སྐྱེས་ཚོས་སོ་སོའི་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས་ཀྱི་རྩ་དོན་ཆེད་ག་རེ་གནང་དགོས་པ་རེད་བསམ་གྱི་ཡོད།
ལན། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་འདི་ཧ་ཅང་ནུས་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཅན་ཞིག་སྟེ་བོད་མི་ནང་ཁུལ་དུ་འབྲེལ་ལམ་དང་ཆིག་སྒྲིལ་གྱི་ནུས་པ་ཧ་ཅང་བརྟན་པོ་ཆགས་ཡོད་པ་ཞིག་མཐོང་གི་འདུག་ལ། བོད་པ་ནི་འཛམ་གླིང་ཐོག་གི་རིག་གཞུང་རང་བཞིན་གྱི་ཐོག་ནས་ཆིག་སྒྲིལ་གྱི་རྣམ་པ་ཆེས་བརྟན་ཤོས་ཀྱི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཤིག་རེད་བསམ་གྱི་ཡོད། ཁྱེད་རང་ཚོས་ཐ་ན་བྱིས་པ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཡིན་ནའང་སོ་སོའི་རིག་གཞུང་གི་རྐང་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་བཙུགས་ཐུབ་འདུག་པས། ཁྱེད་ཚོས་སོ་སོའི་མི་རིགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་བཙན་བྱོལ་ནང་ལས་ཀ་དངོས་གནས་རླབས་ཆེན་པོ་སྒྲུབ་ཀྱི་འདུག ཐེངས་ཤིག་ང་ཨ་རིར་གནས་སྤོ་བྱས་ཟིན་པའི་བོད་རིགས་བྱིས་པ་ཆུང་ཆུང་ལོ་ལྔ་ཡིན་པ་ཞིག་ལ་ཐུག་བྱུང་། ཁོས་སོ་སོའི་རིག་གཞུང་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་མང་པོ་ཤེས་ཀྱི་འདུག ང་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་ཧ་ཅང་དགའ་པོ་ཡོད་པས་དྷ་ས་ནས་གཅིག་ཉོས་ཏེ་ཁྱིམ་དུ་བཤམ་དགོས་བསམ་སོང་། དཀྱིལ་འཁོར་དེ་སུ་ཡིས་མཐོང་བ་ཡིན་ནའང་དེ་ལ་བྱིན་རླབས་ཆེན་པོ་འཇུག་ངེས་རེད་ཟེར་བ་ཞིག་གོ་བྱུང་། དེ་བཞིན་ངས་ནང་ཆོས་ཀྱི་དཔེ་ཆ་ཁ་ཤས་ཤིག་ཉོ་དགོས་བསམ་སོང་བས། ངས་བོད་པའི་བྱིས་པ་ཆུང་ཆུང་དེར་དེ་ག་རེ་རེད། འདི་ག་རེ་རེད་ཅེས་དྲིས་པ་ན་ཁོས་ཚང་མའི་རྒྱབ་ལྗོངས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་བཅས་ཤེས་ཀྱི་འདུག ཁྱེད་རང་ཚོས་དངོས་གནས་སོ་སོའི་མི་རིགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་བྱ་བ་རླབས་ཆེན་པོ་སྒྲུབ་ཀྱི་འདུག་ལ། མ་འོངས་པའི་བྱ་གཞག་གི་ཐད་ལ་ཡིན་ནའང་བོད་མི་ཚོས་ཏན་ཏན་ལེགས་པོ་བསྒྲུབ་ཐུབ་ངེས་རེད་བསམ་གྱི་འདུག
ད་ལྟ་ཁྱེད་རང་ཚོས་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ནུས་པ་ཆིག་སྒྲིལ་བྱེད་པར་ལས་ཀ་ཡག་པོ་བྱེད་བཞིན་འདུག ཁྱེད་རང་ཚོར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་གྱི་ནང་དཔེར་ན་རི་ཆ་ཌི་གྷེར་སོགས་འཛམ་གླིང་ཐོག་སྙན་གྲགས་ཡོད་པའི་གློག་བརྙན་འཁྲབ་སྟོན་པ་མང་པོ་འདུག ང་རང་ལ་མཚོན་ན། ཁ་ན་ཌའི་འཛམ་གླིང་མཛངས་མའི་སྡིངས་ཆ་འདི་བེད་སྤྱོད་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། ཐད་ཀར་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་མེད་ལ་མ་ལྟོས་པར་རྩ་དོན་ཞིག་གི་ཆེད་དུ་ང་ཚོས་སྡིངས་ཆ་ག་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ནའང་བེད་སྤྱོད་གཏོང་ཆོག་པ་རེད།
དྲི་བ། ཁ་ན་ཌའི་མཛངས་མའི་མིང་ཐོག་ནས་མ་འོངས་པར་ཁྱེད་ལ་འཆར་གཞི་ག་རེ་ཡོད། དམིགས་བསལ་གྱིས་བོད་དོན་ཐོག་ག་རེ་གནང་འཆར་ཡོད།
ལན། ད་ལྟ་ངས་(Bleeding edge)ཟེར་བའི་གློག་བརྙན་དེའི་ཐོག་ནུས་པ་གཙོ་བོ་འདོན་གྱི་ཡོད། གློག་བརྙན་དེ་ལ་ཨ་རིའི་གྷ་བྷི་རེལ་གཟེངས་རྟགས་(Gabriel award)ཀྱང་ཐོབ་ཡོད་པ་རེད། དེའི་ནང་དུ་རྒྱ་གཞུང་གིས་མི་ཚོའི་གྲོད་ཁོག་གཤགས་ནས་ནང་ཁྲོལ་བཙོང་སྟེ་ཁེ་བཟང་བླངས་བའི་སྐོར་གླེང་ཡོད་པ་རེད། ཞིབ་འཇུག་པ་ཚོས་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བ་ལྟར་ན། ནང་ཁྲོལ་གསོན་བཀོག་བྱེད་ས་དེ་ཆོས་འཁོར་རྩ་རླུང་སྒོམ་སྒྲུབ་པ་ཁོ་ན་མིན་ཡང་རྩ་རླུང་སྒོམ་སྒྲུབ་པས་གྲངས་འབོར་ཆེན་པོ་ཟིན་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་གདུག་རྩུབ་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་བའི་གྲངས་ཉུང་ཁུལ་དང་། བོད་ཀྱི་ནང་དུའང་ལག་བསྟར་བྱས་ཡོད་ཚོད་རེད། རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡིན་ཟེར་ན་བོད་ཀྱི་བཙོན་པ་མང་པོ་ཞིག་ལ་ཁྲག་དང་བྲང་ཁོག་ལ་བརྟག་དཔྱད་བྱས་ཡོད་པ་དང་། བྱེད་སྟངས་དེ་གཏན་ནས་རྒྱུན་ལྡན་མ་རེད། གང་ཡིན་ཟེར་ན་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བཙོན་པའི་འཕྲོད་བསྟེན་ལ་དོ་སྣང་གང་ཡང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་རེད། ཁོ་ཚོས་བརྟག་དཔྱད་བྱས་པ་དེ་བཙོན་པའི་ནང་ཁྲོལ་ག་འདྲ་ཡོད་མེད་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་པའི་ཆེད་དུ་རེད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་མིའི་ནང་ཁྲོལ་བཙོང་བའི་འཇིགས་ཡེར་བའི་གནད་དོན་དེ་དངུལ་གྱི་ཆེད་དུ་མིའི་ཚེ་སྲོག་བཙོང་བ་དང་གཅིག་པ་ཡིན་སྟབས། དེ་ནི་ངས་དོ་སྣང་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་འདོད་པའི་གནད་དོན་ཞིག་ཡིན།
མ་འོངས་པར་ངས་ནུས་པ་གང་ཡོད་ཀྱིས་བསྒྲུབ་དགོས་པ་གཞན་ཞིག་ནི་བོད་རྒྱ་གཉིས་བར་གྱི་འབྲེལ་ལམ་གོང་འཕེལ་དུ་གཏོང་རྒྱུ་དེ་ཡིན། རྒྱ་ནག་ནང་གི་མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་བོད་ལ་གནད་དོན་ག་རེ་བྱུང་གི་ཡོད་མེད་ཤེས་ཀྱི་མེད་ལ། གཅིག་བྱས་ན་ཁོ་ཚོར་ཤེས་འདོད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་རེད། གང་ལྟར་ངས་ཁོང་ཚོར་བོད་ལ་གནད་དོན་ག་རེ་བྱུང་གི་ཡོད་མེད་དང་། བོད་མི་ཚོས་ཟླ་བ་དང་ཟླ་བར་གོམ་པ་བརྒྱབ་སྟེ་ཧི་མ་ལ་ཡ་བརྒལ་ནས་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་གྱི་ནང་ག་རེ་བྱས་ནས་སྐྱབས་བཅོལ་དུ་ཡོང་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། བོད་མི་ཚོས་སོ་སོའི་རིག་གཞུང་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་ཐུབ་པའི་རེ་འདོད་འཆང་ཡོད་པ་སོགས་འགྲེལ་བརྗོད་བྱེད་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། རྒྱ་ནག་ནང་ལོགས་ཀྱི་མི་ཚོས་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་ཀྱི་རེད་ལ། ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་མི་ཚོས་ལྷག་པར་དུ་ཤེས་ཐུབ་ངེས་རེད་དྲན་གྱི་འདུག གལ་སྲིད་ང་ཚོས་འབྲེལ་ལམ་དེ་འདྲ་ཞིག་བསྐྲུན་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། ཉིན་ཞིག་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པ་ཐོར་ཞིག་ཏུ་ཕྱིན་སྐབས་རྒྱ་ནག་གི་མི་ཚོས་གནད་དོན་མ་འདྲ་བ་དེ་ཚོ་དང་། ༧གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ག་རེ་གསུང་གི་ཡོད་མེད་བཅས་གསལ་པོ་ཤེས་ཐུབ་སྟབས། བོད་མི་ཚོས་སོ་སོའི་མངོན་འདོད་ག་རེ་ཡིན་པ་དེ་བསྒྲུབ་པར་ཁོ་ཚོས་དགའ་བསུ་བྱེད་ངེས་རེད་བསམ་གྱི་འདུག
དྲི་བ། རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པར་མཚོན་ན། ༧གོང་ས་མཆོག་སྐུ་འཚོ་བཞུགས་ཀྱི་སྐབས་འདི་ནི་བོད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱེད་པའི་གོ་སྐབས་ལེགས་ཤོས་ཤིག་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་མཁན་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད། ཁྱེད་རང་གིས་དེའི་ཐད་གང་འདྲ་བསམ་གྱི་འདུག
ལན། བོད་དོན་བདེན་མཐའ་སེལ་བར་ཐོག་མར་བོད་པ་ཚོས་སོ་སོའི་མངོན་འདོད་ག་རེ་ཡིན་མིན་དེ་ཐག་གཅོད་བྱེད་དགོས་པ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག མིག་སྔར་གྱི་དཀའ་ངལ་ངས་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པས་འབྲེལ་ལམ་གྱི་སྒོ་ཕྱེ་ཡི་མེད་པ་དེ་རེད། གང་ལྟར་ཁོ་ཚོར་ག་རེ་བཤད་པ་ཡིན་ནའང་སྒོང་ང་རྡོ་ཐོག་ཏུ་གཞུས་པ་ལྟར་སྒོང་ང་ཆག་རྒྱུ་རང་རེད། ཁྱེད་རང་གིས་མི་ཞིག་ལ་གྲོས་མོལ་བྱེད་འདོད་ཀྱང་ཉན་རོགས་མ་བྱས་པ་དང་། ཁྱེད་རང་གིས་སྒོ་བརྡུངས་ཡང་མ་ཕྱེས་པ་ཡིན་ན། དེ་ནི་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནར་ལྷུང་བའི་བྱ་སྤྱོད་ཅིག་རེད། ༧གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་བོད་མི་དང་འཛམ་གླིང་མི་མང་ལ་དཔེ་མཚོན་རང་བཞིན་དང་སྣང་བརྙན་འདི་འདྲ་ཞིག་བསྐྲུན་ཡོད་སྟབས། མ་འོངས་པར་ཁོང་སྐུ་འཚོ་བཞུགས་ཡོད་མེད་ལ་མ་ལྟོས་པར་ཁོང་གི་ནུས་སྟོབས་དེ་འཛམ་གླིང་ཐོག་མུ་མཐུད་དུ་གནས་ཐུབ་ངེས་རེད་དྲན་གྱི་འདུག བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཆིག་སྒྲིལ་ནུས་པ་ཧ་ཅང་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཡིན་སྟབས། མ་འོངས་པར་གནས་ཚུལ་ཞིག་བྱུང་བ་ཡིན་ནའང་བོད་མི་ཚོ་མུ་མཐུད་ཆིག་སྒྲིལ་ཡོང་ངེས་རེད་བསམ་གྱི་འདུག
དྲི་བ། ང་ཚོའི་གསར་ཤོག་འདི་བརྒྱུད་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་བརྡ་ལན་ག་རེ་སྤྲོད་རྒྱུ་ཡོད།
ལན། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཤེས་དགོས་པ་ཞིག་ལ་མིའི་རིགས་ཀྱི་དད་མོས་ཟེར་བ་དེ་བཙན་འཕྲོག་བྱེད་ཐུབ་པ་ཞིག་མ་རེད་ལ། རིག་གཞུང་ཟེར་བ་དེའང་མིའི་རིགས་ཀྱི་ཟུང་ཁྲག་དང་གཏིང་ཟབ་ཀྱིས་འབྲེལ་བསྡད་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། ག་ཚོད་ཀྱིས་བཙན་གནོན་བྱས་ཀྱང་རིག་གཞུང་ཞིག་མེད་པ་བཟོ་ཐུབ་ངེས་མ་རེད། མདོར་ན་མིའི་རིགས་ཀྱི་དད་མོས་དང་རིག་གཞུང་ག་རེ་མོ་ཞིག་རྩ་མེད་དུ་གཏོང་བར་འབད་བརྩོན་ག་འདྲ་ཞིག་བྱས་ཀྱང་འབྲས་བུ་འཐོན་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་རེད། རྒྱ་ནག་མི་མང་གིས་ནམ་ཞིག་མིག་ཁ་ཕྱེས་ཏེ་བོད་རིགས་སྤུན་ཟླ་ཚོས་དཀའ་སྡུག་ག་རེ་མྱོང་བཞིན་ཡོད་མེད་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་པའི་རེ་བ་ཡོད།
དྲི་བ། གོ་སྐབས་འདི་བརྒྱུད་ནས་བོད་མི་ཚོར་ག་རེ་བརྗོད་འདོད་ཡོད།
ལན། བོད་མི་ཚོར་ནུས་ཤུགས་ཆེན་པོ་འདི་འདྲ་ཡོད་པ་དེར་ང་རང་ཧ་ལས་བྱུང་། དྷ་རམ་ས་ལ་གཙོ་བོར་གྱུར་བའི་འཛམ་གླིང་གང་སར་ཡོད་པའི་བོད་པ་ཚོ་སོ་སོའི་མངོན་འདོད་དང་སྒྲུབ་དགོས་པ་དེའི་ཐོག་དོ་ཁུར་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་འདུག བོད་པ་དང་རྒྱ་ནག་ནང་ཡོད་པའི་རྒྱ་མི་ཚོ་བསྡུར་བ་ཡིན་ན། རྒྱ་མི་ཚོ་དངུལ་གྱིས་སེམས་ཡོངས་སུ་བཀུག་སྟེ་སེམས་གཙོ་རིང་ལུགས་བོར་བརླག་ཏུ་ཕྱིན་འདུག ང་རང་གི་ངོས་ནས་བོད་པ་ཚོར་སེམས་པ་ཧ་ཅང་གཙང་མ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་མུ་མཐུད་རྒྱུན་སྐྱོང་ཐུབ་པའི་རེ་བ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ད་ལྟ་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་བཙན་གནོན་འོག་བོད་དེ་ནག་ཐོམ་ཐོམ་ཞིག་མཐོང་གི་འདུག་ཀྱང་། རེ་བ་ནི་ཧ་ཅང་ཐག་ཉེ་ས་ཞིག་ཏུ་ཡོད་པ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག
གསར་འགོད་པ། པདྨ་མཚོ།
ཁ་སང་ཚེས་ ༣ ཉིན་ས་སྐྱ་གོང་མ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་གསུང་འཕྲིན་ཞིག་བསྩལ་ཡོད་པའི་ནང་འཁོད་དོན། བརྩེ་ཆེན་རྒྱལ་བའི་རིང་ལུགས་འཛིན་པའི་རང་རིགས་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་སུ་བཞུགས་པའི་ཆོས་སྡེ་རྣམས་དང་། ཕྱི་རྒྱལ་ཆོས་ཚོགས་ཁག ཆོས་བརྒྱུད་མི་དམངས་རྣམས་བཅས་ཐུན་མོང་ལ། ཆེད་ཞུ།
ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༢ ཉིན་ཨ་རིའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆོས་ལུགས་རང་དབང་ལྷན་ཚོགས་(United States Commission on International Religious Freedom)ཀྱིས་ཆོས་ལུགས་རང་དབང་སྐོར་གྱི་སྙན་ཐོ་ཞིག་ཕྱིར་བསྒྲགས་བྱས་པའི་ནང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ལོར་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་ནང་ཆོས་ལུགས་ཁག་གི་རང་དབང་ལ་འཇིགས་སྐུལ་བྱས་པའི་གནད་དོན་ལ་དབྱེ་ཞིབ་བྱས་པ་བརྒྱུད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ ལོར་ཆོས་ལུགས་རང་དབང་ཐད་དམིགས་བསལ་གྱིས་དོ་འཁུར་བྱེད་དགོས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་༨ ཐེར་འདོན་བྱས་ཡོད་པའི་ནང་རྒྱ་ནག་ཡང་བསྐྱར་ཚུད་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ལོར་རྒྱ་ནག་ནང་ཆོས་ལུགས་རང་དབང་ལ་བཙན་གནོན་བྱས་པའི་གནས་སྟངས་དེ་མུ་མཐུད་ནས་ཇེ་སྡུག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་ལ། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གོ་གནས་བརྟན་བརླིང་ཡོང་བར་ཤུགས་གནོན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། ཡང་ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་རྒྱ་ནག་ནང་ལོགས་སུ་སྲིད་བྱུས་གཏན་འབེབས་ཀྱིས། དམངས་ཁྲོད་ཚོགས་པ་ཚོའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གོང་སྤེལ་དང་ཁྲིམས་སྐྱོང་གི་འབོད་སྒྲ་རྩ་མེད་བཟོ་བཞིན་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་ཡོད་པ་དང་འབྲེལ། རྒྱ་ནག་ནང་ཆོས་ལུགས་ཆེན་པོ་ལྔ་ཡོད་པའི་ནང་ནས་ཡི་ཤུ་ཆོགས་ལུགས་དང་ནང་ཆོས་ཉམས་ལེན་པ་ཚོར་དམིགས་བསལ་གྱིས་བཙན་གནོན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་གསལ་འདོན་བྱས་འདུག
ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༤ ཉིན་རྒྱ་ནག་ཐེན་ཅིན་གྲོང་ཁྱེར་དུ་ཡོད་པའི་ཐེན་ཧྲི་ཚོང་གཉེར་ཁང་གི་ལས་མི་ ༢༥༠༠ འགྲུལ་སྐྱེལ་གནམ་གྲུ་ ༢༠ ཡི་ནང་བསྡད་དེ། སི་པིན་གྱི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གནམ་ཐང་(Madrid–Barajas airport)དུ་འབྱོར་ཡོད་པ་དང་། ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༨ ནས་ ༡༠ ཉིན་བར་སི་པིན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེན་པོ་བྷར་སི་ལོ་ན་ཡི་ནང་རིག་གཞུང་འཁྲབ་སྟོན་དང་སྤྲོ་ཚོགས་སོགས་སུ་ཞུགས་རྒྱུ་ཡིན་ལ། ཚོང་གཉེར་ཁང་དེས་ན་ནིང་ལོར་ལས་མི་ ༦༤༠༠ དུས་གཅིག་ལ་ཧྥ་རན་སིའི་ནང་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་དུ་ཁྲིད་ཡོད་འདུག
ཁ་སང་ཨ་ར་བྷེན་ (Arabian) གྱི་རྒྱལ་ས་ཌོ་ཧ་ (Doha) ནང་རྟེན་གཞི་བྱེད་པའི་ཨལ་རྗ་ཙི་ར་ (aljazeera) གསར་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་བྱིས་པའི་ཐེབས་རྩ་ཁང་གིས་འཛམ་གླིང་ཤར་ནུབ་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཅིག་གི་དམག་འཁྲུག་དང་རྐྱེན་ངན་གོད་ཆག་ཁྲོད་སློབ་ལོ་རན་པའི་བྱིས་པ་ས་ཡ་ ༧༥ ཙམ་སློག་གྲྭར་འགྲོ་བའི་གོ་སྐབས་རག་གི་མེད་སྐོར་བརྗོད་འདུག
བོད་མི་ཞིག་གིས་འདི་གར་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་གནང་བ་ལྟར་ན། དེ་རིང་སྔ་དྲོར་རྔ་བ་ཀིརྟི་དགོན་གྱི་གྲྭ་བློ་བཟང་བསྟན་པ་ལགས་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་ཁྲིན་ཏུའུ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ནར་མ་སོན་པའི་གཞོན་ནུའི་བཙོན་ཁང་ཐོས་ཞན་ཟེར་བ་ཞིག་ནས་ཀློད་གྲོལ་བཏང་སྟེ། སང་ཉིན་ཕྱིར་ཕ་ཡུལ་དུ་འབྱོར་གྱི་ཡོད་པ་དང་། ཁོང་གི་ནང་མི་སོགས་ཁྲིན་ཏུའུ་རུ་ཕེབས་བསུར་ཕྱིན་ཡོད་འདུག
སྤྱི་ཚོགས་འཕྲིན་ལམ་དུ་གནས་ཚུལ་ཐོན་པ་ལྟར་ན། དཀར་མཛེས་ཁུལ་མི་ཉག་ལྷ་སྒང་དུ་རྒྱ་གཞུང་གིས་བཙན་གྱིས་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་བྱས་པར་བརྟེན། ཁོར་ཡུག་ལ་གནོད་སྐྱོན་དང་ས་གནས་ཀྱི་རྒྱུག་ཆུར་འབག་བཙོག་ཆེན་པོ་ཐེབས་ཏེ་ཉ་སོགས་སེམས་ཅན་མང་པོར་ཤི་སྐྱོན་བྱུང་བཞིན་ཡོད་སྟབས། ས་གནས་བོད་མི་ཚོས་རྒྱུག་ཆུ་གཙང་ཉར་ཆེད་ཉ་ཤི་བོ་རྣམས་ཆུ་ལས་བསྒྲུགས་པ་དང་། གསོན་པོར་ལྷག་ཡོད་པའི་ཉ་རྣམས་རྒྱུག་ཆུ་གཞན་དུ་བསྐྱལ་ཡོད་པ་མ་ཟད། ལྷ་སྒང་ཕྱོགས་ཀྱི་བོད་མི་ཚོར་སྲོག་ཉེན་ལ་ཐུག་པའི་ཉ་རྣམས་སྐྱོབ་རོགས་བྱེད་དུ་ཡོང་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་བྱས་འདུག་ལ། ཁ་སང་ནས་རྒྱ་གཞུང་གིས་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་གྱི་ལས་གཞི་དེ་ཡང་བསྐྱར་མགོ་བརྩམས་ཡོད་འདུག
སྐབས་དེར་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས་ཡིག་ཐོག་གི་མྱ་ངན་ཞུ་ཚིག་སྒྲོགས་སྦྱང་གནང་དོན། དེ་རིང་འདིར་ལྷན་འཛོམས་གནང་བའི་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་མཛད་གཙོ་རྣམ་པ། སྲི་ཞུ་ལས་བྱེད་པ་ཡོངས་ལ་བློ་ཕམ་དང་བཅས་ཏེ་སྙན་གསེང་ཞུ་རྒྱུར། བོད་ཀྱི་བསྟན་འགྲོ་སྤྱིའི་གོད་ཆག་ལྟ་བུར་ཉེ་ཆར་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༢༩ དགོང་དྲོ་ཆུ་ཚོད་ ༨།༡༥ ཐོག འཁོན་རིགས་བསྟན་པའི་གསལ་བྱེད་དཔལ་ས་སྐྱ་ཕུན་ཚོགས་ཕོ་བྲང་གི་༸སྐྱབས་མགོན་འཇིགས་བྲལ་བདག་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དགུང་གྲངས་ ༨༨ ཐོག ཨ་རིའི་གྲོང་ཁྱེར་སི་ཡ་ཊལ་དུ་ངོ་མཚར་བའི་རྟགས་དུ་མ་དང་བཅས་དགོངས་པ་ཆོས་དབྱིངས་སུ་ཐིམ་ཚུལ་བསྟན་པའི་ཡིད་སྐྱོའི་གསན་ཚུལ་བྱུང་འདུག་པ་དེར། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ཐོག་ནས་མྱ་ངན་གུས་བཏུད་ཞུ་རྒྱུ་དང་། འཇིགས་བྲལ་བདག་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་དམ་པ་དེའི་གདུང་སྲས་རྣམ་པ་དང་། བདག་མོ་སྐུ་ཞབས། ཕོ་བྲང་གི་སྐུ་འཁོར། སི་ཡ་ཀྲལ་ས་སྐྱ་དགོན་པའི་མཁན་ལས། ཕྱི་ནང་ཡུལ་གྲུ་གང་སར་གནས་པའི་ཞལ་སློབ་བཅས་ཡོངས་ལ། ཕྲན་ནས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་སྤྱི་དང་བཀའ་ཤག་གི་ཚབ་ཞུས་ཏེ་ཐུགས་གསོ་གཏིང་ཟབ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། འཇིགས་བྲལ་བདག་ཆེན་དམ་པ་དེ་ཉིད་ནི། ཉེ་ཆར་དགོངས་པ་ཆོས་དབྱིངས་སུ་ཐིམ་ཚུལ་མ་བསྟན་བར་སྐུ་ཚེ་ཧྲིལ་པོ་བསྟན་འགྲོའི་དོན་དུ་གཏོང་གནང་མཛད་ཡོད་པ་དང་། བསྟན་པ་སྤྱི་དང་ལྷག་པར་དཔལ་ས་སྐྱ་པའི་བསྟན་པ་ལ་བཀའ་དྲིན་ཤིན་ཏུ་ཆེན་པོ་བསྐྱངས་ཡོད་ན། རང་ཅག་ཡོངས་ནས་བཀའ་དྲན་རྗེས་དྲན་ཞུ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་ཡིན། ཞེས་འཁོད་འདུག
ཁ་སང་ཉིན་རྒྱབ་ཆུ་ཚོད་ ༢།༣༠ ཐོག་དྷ་ས་མེག་གྷན་ནོར་བུ་གསོལ་མགྲོན་ཁང་གི་ཚོགས་ཁང་དུ། བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་འབྲེལ་མཐུད་ལས་ཁུངས་གཉིས་ཀྱི་གོ་སྒྲིག་འོག ཨ་རིར་གནས་སྡོད་རྒྱ་རིགས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཁྲིམས་རྩོད་པ་གྲགས་ཅན་དང་སྤྱི་དམངས་ཟེར་བའི་ཚོགས་པ་གསར་འཛུགས་གནང་མཁན་གྲས་ཀྱི་སྐུ་ཞབས་ཐུན་པའོ་ལགས་ཀྱིས་༼རྒྱ་ནག་གི་དམངས་གཙོ་དང་བོད་ཀྱི་འབྱུང་འགྱུར༽ཟེར་བའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་མི་མང་ལ་གཏམ་བཤད་དང་དྲི་བ་དྲིས་ལན་གནང་སོང་བ་དང་། གཏམ་བཤད་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཁག་ཅིག་གི་དབུས་དྷ་ས་ཁུལ་གྱི་གཞུང་འབྲེལ་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་གི་རྒྱུན་ལས་དང་ཚོགས་མི། དེ་བཞིན་རྒྱ་གར་དང་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་སོགས་མི་གྲངས་ ༥༠ མ་ཟིན་ཞིག་འཛོམས་འདུག
ཚོགས་བཅར་བ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཨཅརྱ་ཡེ་ཤེས་ཕུན་ཚོགས་ལགས་ལ་སྐུ་ཞབས་ཐུན་པའོ་ལགས་ཀྱི་གཏམ་བཤད་ལ་མཐོང་ཚོར་ག་འདྲ་བྱུང་སྐོར་དྲིས་པར་ཁོང་གིས། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༧ ཙམ་ནས་བཟུང་དྷ་རམ་ས་ལ་རུ་རྒྱ་རིགས་དམངས་གཙོའི་འཐབ་རྩོད་པ་མང་པོ་ཞེ་དྲགས་ཤིག་རིམ་པར་ཕེབས་ཡོད་པ་དང་། མང་པོ་ཕེབས་ཡོད་པའི་ནང་ནས་ཁོང་རང་རྒྱ་ནག་ནང་རང་ལ་བསྡད་དེ་བྱས་རྗེས་འཇོག་མཁན་ཞིག་དང་སྤྱི་ཡོངས་ནས་འདུན་པ་ཡོད་མཁན་ཞིག་ཡིན་སྟབས། དེ་རིང་ཁོང་རང་གི་གཏམ་བཤད་དེའང་ཚོར་བ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་རྒྱ་ནག་ནང་གི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ག་རེ་ཡིན་པ་དེ་བཤད་སོང་། ནམ་རྒྱུན་ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་ནང་ལ་དངོས་སུ་མ་སྙོབ་པ་ཡིན་ནའང་གང་ལ་གང་འཚམ་ཤེས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད་བཱ། ཁོང་རང་གིས་དྲང་པོ་དྲང་བཞག་གིས་ང་ཚོས་སྙོབ་པ་དང་མི་སྙོབ་པ་ག་རེ་ཡོད་པ། དེ་བཞིན་ང་ཚོས་འཇོན་པ་དང་མ་འཇོན་པ་ག་རེ་ཡོད་ཀྱང་། ང་ཚོའི་ངོས་ནས་མུ་མཐུད་འཐབ་རྩོད་བྱེད་དགོས་པ་རེད་ཟེར་བ་དེ་བསླབ་བྱ་ཡག་པོ་ཞིག་རེད་བསམ་སོང་། ཞེས་དང་། ཡང་ཁོང་གིས་དེ་རིང་འདིར་ཁོང་རང་ཕེབས་པ་དེས་གང་འཚམ་ཕན་ཐོགས་འདུག་བསམ་སོང་། གང་ཡིན་ཟེར་ན། ཁོང་ཕར་ལ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ཀྱི་གནས་སྟངས་དང་བཞུགས་སྒར་ལ་ཕེབས་པའི་གནས་སྟངས་གཉིས་བར་གནམ་སའི་ཁྱད་པར་ཡོད་སྟབས། དེ་རིང་ཁོང་འདིར་ཡོད་པ་དང་ཕར་ན་ཡོད་པའི་སྐབས་ཀྱི་བསམ་བློའི་གཉིས་བར་གང་འཚམ་ཞིག་ཐུགས་ཕན་གསོས་འདུག་བསམ་པའི་ཚོར་སྣང་ཆེན་པོ་ཞིག་བྱུང་སོང་། ཞེས་བརྗོད་བྱུང་།
དྲི་བ། ཁྱེད་རང་ད་ལན་དྷ་རམ་ས་ལར་ཡོང་དོན་ག་རེ་ཡིན་ནམ།
ཁ་སང་རྒྱ་གར་ (PTI) གསར་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བའི་ནང་། རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མར་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་མཇལ་བཅར་ཞུ་མཁན་ཚོར་དགག་བྱ་གང་ཡང་མེད་སྐོར་དང་། དྷ་རམ་ས་ལར་པེ་ཅིན་གཞུང་དང་འབྲེལ་བའི་བགྲོ་གླེང་ཚོགས་འདུ་བསྐོངས་མེད་སྐོར་བརྗོད་འདུག
ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༡ ཉིན་ནས་བཟུང་ཁ་ན་ཌའི་མངའ་སྡེ་ཨལ་བྷར་ཊི་(Alberta)ཡི་བྱང་ཤར་གྱི་ནགས་ཚལ་ཆེན་མོའི་ནང་མེ་སྐྱོན་བྱུང་སྟེ། ནགས་ཚལ་གྱིས་མཐའ་ནས་བསྐོར་བའི་གྲོང་ཁྱེར་ཧྥོར་ཊི་མེག་མཱ་རི་(Fort McMurray)ནང་ཚིག་སྐྱོན་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། གྲོང་ཁྱེར་དེའི་ཡུལ་མི་དང་སི་རི་ཡ་ནས་ཡོང་བའི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་བཅས་མི་གྲངས་ ༨ ༨༠༠༠ ལྷག་གིས་སྡོད་ཁྱིམ་རྒྱབ་ཏུ་བསྐྱུར་ཏེ་གནས་གཞན་ལ་བྲོས་བྱོལ་དུ་འགྲོ་དགོས་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ནས་གནས་ཚུལ་ཐོན་པ་ལྟར་ན། ཐེངས་འདིའི་མེ་སྐྱོན་ཁྲོད་མི་ལ་ཤི་རྨས་བྱུང་མེད་ཀྱང་། སྡོད་ཁང་ ༡༦༠༠ ལྷག་གི་གཙོས་ཁང་རྩེག་དང་རླངས་འཁོར་སོགས་ལ་ཚིག་སྐྱོན་ཆེན་པོ་བྱུང་སྟེ། ཁ་ན་ཌའི་ལོ་རྒྱུས་ནང་བྱུང་མ་མྱོང་བའི་མེ་སྐྱོན་ཚབས་ཆེན་ཕོག་ཡོད་འདུག
